Aktualności
Ze starej półki Biblioteki w Trzebini
Dodano:
Prezentujemy publikację Henryka Sienkiewicza pt. „Na Oceanie Atlantyckim (listy z podróży)”, która ukazała się w 1925 roku, w znanej firmie wydawniczej „Gebethner i Wolf”, a wydrukowano ją czcionkami równie popularnej firmy Władysława Ludwika Anczyca. Tekst ma formę reportażu z podróży i ukazał się jako 33 pozycja cyklu literackiego „Bibljoteczka [oryginalna pisownia] Uniwersytetów Ludowych i młodzieży szkolnej.” Uniwersytety ludowe stanowiły wówczas jedną z form organizowania pozaszkolnej edukacji młodzieży i dorosłych. Idea „uniwersytetów ludowych” zrodziła się w połowie XIX wieku na terenie Skandynawii, a jej podwaliny stworzył Nikolai Frederik Severin Grundtvig (1783-1872) - duński pisarz poeta, a zarazem protestancki pastor i teolog, historyk, filozof, nauczyciel, polityk oraz założyciel pierwszego uniwersytetu ludowego. Działalność uniwersytetu ludowego Grundtvig oparł o hasło „szkoły dla życia” Głównymi celami uniwersytetów ludowych miały być: wychowanie obywatelskie i rozbudzanie świadomości narodowej, kształcenie w harmonii z przyrodą, a także szeroko pojęta edukacja regionalna. Pomysł szybko znalazł naśladowców i placówki tego typu pojawiły w wielu krajach świata. Na ziemiach polskich pierwsze uniwersytety ludowe powstały jeszcze w zaborze rosyjskim. Symboliczną datą jest 1900 rok, kiedy powołano do życia zakład oświatowy w Pszczelinie zarejestrowany oficjalnie w Petersburgu jako ferma ogrodnicza – gdzie oprócz przedmiotów z zakresu rolnictwa realizowany był też nielegalnie program z literatury i historii kraju, geografii, matematyki i innych przedmiotów – wzorowany na skandynawskich doświadczeniach. Pierwszy uniwersytet ludowy w odrodzonej po pierwszej wojnie światowej Polsce powstał w Dalkach koło Gniezna (zał. 1921), z inicjatywy ks. Antoniego Ludwiczaka. W okresie międzywojennym (1918-1939) na terenie Polski działało około dwudziestu takich placówek. W okresie PRL uniwersytety ludowe zaprzestały działalności około 1948 roku, ponieważ nie były dobrze postrzegane, z uwagi na ich zbytnią niezależność od władz politycznych. Publikacje wydawane pod egidą uniwersytetów ludowych miały za zadanie wspomagać proces edukacji w społeczeństwie. Broszura autorstwa Henryka Sienkiewicza pt. „Na Oceanie Atlantyckim (listy z podróży)”, stanowi przykład publicystyki polskiej XIX stulecia. Zawiera ona relację autora z podróży statkiem do Ameryki. Tekst, wznowiony w latach 30. XX w., musiał cieszyć się nadal dużą popularnością, gdyż w obrębie wspomnianego cyklu literackiego wydawano go aż czterokrotnie. W Bibliotece w Trzebini znajduje się wydanie trzecie (z 1925 r.), które ofiarował naszej placówce pan Bartosz Trębacz.