Aktualności
Ze starej półki Biblioteki w Trzebini
Dodano:
Podręcznik adoracyi Przenajśw. Sakramentu ułożony z pism Najprzew. ks. Biskupa Przemyskiego Józefa Sebastyana Pelczara z dodatkiem wielu modlitw” ukazał się nakładem „Bractwa Przenajświętszego Sakramentu”. Pierwsze tego typu Bractwo powstało w Rzymie w 1539 r., w kościele Santa Maria Sopra Minerva i stamtąd rozprzestrzeniło się na cały świat. Pierwsze w Polsce Bractwo Przenajświętszego Sakramentu (obecnie działa pod nazwą Bractwo Najświętszego Sakramentu) pojawiło się przy kościele Bożego Ciała w Krakowie w 1610 roku i z czasem rozprzestrzeniło się na całą ówczesną Rzeczpospolitą. Celem stowarzyszenia było oddawanie szczególnej czci Jezusowi w Najświętszym Sakramencie, a na członkach Bractwa ciążył obowiązek codziennej modlitwy. W „Statutach” podkreślano, że „naczelnym kierownikiem” Bractwa jest biskup diecezjalny. W momencie wydania „Podręcznika adoracyi Przenajśw. Sakramentu...”(1906 r.) diecezją przemyską zarządzał właśnie autor wspomnianej książki - Bp. Józef Sebastian Pelczar 1842-1924), który był biskupem przemyskim w latach 1900–1924. Biskup Józef Sebastian Pelczar został beatyfikowany w Rzeszowie przez papieża Jana Pawła II w dniu 2 czerwca 1991 r. Spuścizna pisarska biskupa Pelczara obejmuje dzieła teologiczne, historyczne oraz z dziedziny prawa kanonicznego, a także podręczniki, modlitewniki, listy pasterskie, mowy i kazania. „Podręcznik adoracyi Przenajśw. Sakramentu...” w 1906 roku zszedł z pras Drukarni Udziałowej w Przemyślu, działającej wówczas pod zarządem Jana Łazora w dawnym budynku gimnazjum. Wspomniany Jan Łazor początkowo był zarządcą drukarni Dżułyńskiego w Przemyślu (od 1896 r.), a następnie kierował Drukarnią Udziałową, by ostatecznie zostać jej właścicielem w 1912 r. (wówczas zmieniła nazwę na „Drukarnię Jana Łazora”). Była to wówczas największa drukarnia w Przemyślu. Jan Łazor był także wydawcą i redaktorem czasopism lokalnych – „Ziemi Przemyskiej” oraz „Echa Przemyskiego”. „Podręcznik adoracyi Przenajśw. Sakramentu...”autorstwa bp. Pelczara został pomyślany jako przewodnik duchowy i zarazem skarbnica codziennych modlitw indywidualnych dla konkretnego członka Bractwa. Dlatego książkę otwiera „Karta wpisowa”(w omawianym egzemplarzu niewypełniona), gdzie można było wpisać personalia nowego członka Bractwa, datę jego przyjęcia w poczet członków stowarzyszenia i nazwę parafii dokonującej przyjęcia kandydata. Dane te potwierdzał swoim podpisem ks. Dyrektor, kierujący strukturami parafialnymi Bractwa. Kolejne części książki to „Statuta”– czyli Statut Bractwa, określający prawa i obowiązki członków – „Porządek publicznej adoracyi Przenajśw. Sakramentu” wraz z listem pasterskim bp. Pelczara i podziałem na zestawy modlitw dla każdej z 22 godzin adoracji, a także „Eucharystyczna Droga Krzyżowa”. Książka posiada brzegi kart barwione na czerwono oraz oprawę płócienną (płótno introligatorskie naklejane na tekturę) z ozdobnymi tłoczeniami, wykonanymi prawdopodobnie metodą reliefu. W większości jest to tłoczenie ślepe, ale tłoczenie barwne (w odcieniach żółci) występuje na tylnej i przedniej stronie okładki, w postaci wizerunków monstrancji. Barwnie tłoczony był także tytuł w górnej części grzbietu książki, co obecnie jest słabo widoczne – prawdopodobnie w wyniku długotrwałego użytkowania książki. Z tego samego powodu nastąpiło przetarcie płótna na przegubie, gdyż – wbrew stosowanej zazwyczaj praktyce – wyklejka nie została zastosowana na całej powierzchni, ale z pominięciem przegubu. W wyniku dużych obciążeń mechanicznych nastąpiło w tym miejscu pęknięcie oprawy, co uwidoczniło jednak zastosowaną metodę introligatorską. Widoczne są szycia poprzeczne nićmi introligatorskimi oraz wzmocnienie grzbietu przy użyciu drukarskiego materiału makulaturowego (technika powszechnie stosowana na przełomie XIX i XX w.). W przypadku omawianego egzemplarza, na nici introligatorskie naklejono paski papieru stanowiące zapewne odpad drukarski z produkcji jakiegoś modlitewnika, gdyż można odczytać teksty: „który królujesz z Bogiem Ojcem na wieki wieków", „[Ucieczko] grzesznych! módl się za nami!”, a także „na ono miejsce, które zwano Kalwaryą albo trupią głową, a po żydowsku Golgotą. W.: Na grzbiecie Moim budowali grzesznicy, O.: Przedłużyli nieprawości swoje, W.: Panie wysłuchaj”. Ten ostatni fragment to prawdopodobnie część Antyfony z modlitwy „Różaniec do Najświętszej Maryi Panny”. Omawiany egzemplarz książki podarował bibliotece dawny mieszkaniec Trzebini i działacz „Solidarności”, Józef Patyna.