4 września odwiedził Trzebinię Krzysztof Bielawski, historyk, badacz cmentarzy żydowskich w Polsce, autor książki Zagłada cmentarzy żydowskich (Wydawnictwo Więź, Warszawa 2020), twórca strony internetowej www.cmentarze-zydowskie.pli, wieloletni pracownik Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, a obecnie pracownik Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego z siedzibą w Warszawie, która notabene jest właścicielem 153 cmentarzy w Polsce.

Podczas wizyty na trzebińskim cmentarzu żydowskim stwierdził, że jest stosunkowo dobrze zachowany w porównaniu z wieloma innymi żydowskimi spośród 1200 istniejących na terenie Polski. Naszemu gościowi towarzyszył na cmentarzu pan Leszek Morawiecki, regionalista, przynależący do Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Trzebińskiej „COR”, współpracownik śp. Andrzeja Kostki.

O godz. 18 w Miejskiej Bibliotece Publicznej im. A. Asnyka odbyło się spotkanie mieszkańców z Autorem wokół jego książki, która porusza kwestię destrukcji cmentarzy żydowskich w trakcie wojny przez niemieckiego okupanta, jak i częściowo przez lokalne społeczności, oraz po wojnie – przez komunistyczne państwo polskie, jak i indywidualnych mieszkańców danych miejscowości. Prowadząca spotkanie pani Małgorzata Kubarek poruszyła m.in. kwestię poczucia odpowiedzialności za stan dziedzictwa żydowskiego, w tym cmentarzy przez lokalne społeczności. Gość jak i jeden z uczestników spotkania stwierdzili, że potrzebne byłoby rozwiązane prawne, regulujące utrzymanie cmentarzy przez samorządy, o ile nie są czyjąś inną niż Skarbu Państwa własnością (które, jak zgodnie stwierdzili, pozostanie zapewne w sferze życzeń).
Warto w tym miejscu nadmienić, że trzebiński cmentarz znajduje się na 3 działkach, z czego jedna jest własnością Gminy Trzebinia, dwie są własnością Skarbu Państwa we władaniu Gminy Trzebinia. Nieuregulowany status prawny ma być główną przeszkodą w wykonaniu prac naprawczych muru cmentarnego, który niszczeje (kruszy się) od lat.  
Gość zaprezentował kilka fotografii przedstawiających zniszczone cmentarze, zagospodarowane na boisko czy złomowisko, a także sposoby wykorzystania macew na m.in. do budowy obór czy na koła szlifierskie (tzw. toczniaki). Jedna z takich macew w kształcie koła, 3 lata temu została znaleziona w przydomowym ogródku na terenie Trzebini,  i przeniesiona na cmentarz.

Poruszona została także kwestia odnawiania cmentarzy, który to proces rozpoczął się w Polsce na szerszą skalę od lat 80. ubiegłego wieku i trwa do dzisiaj. Temu zagadnieniu badacz poświęcił swoją pracę doktorską, która - miejmy nadzieję - po obronie zostanie wydana w formie książkowej i poszerzy naszą wiedzę na ten temat.
Uczestnicy spotkania zadali również pytania gościowi, jak i podzielili się swoimi spostrzeżeniami i wspomnieniami związanymi z lokalnymi cmentarzami. To były bardzo cenne informacje, za które dziękujemy.

Na zakończenie spotkania można było otrzymać dedykację Autora w książce.

Bardzo dziękujemy Gospodyniom miejsca, a w szczególności pani Monice Kłak-Gorlewicz, za pomoc w organizacji wydarzenia.
Spotkanie było częścią projektu „PAMIĘĆ fundamentem ochrony dziedzictwa żydowskiego” realizowanego w ramach programu „BLISKO - Biblioteka dobra na wszystko” dofinansowanego ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach realizacji Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa 2.0 na lata 2021–2025.